Я знайшоў позву ў паштовай скрыні/пад дзвярыма/мне патэлефанавалі з ваенкамата і сказалі прыйсці. Якія могуць быць наступствы за нез’яўленне?
У адпаведнасці з артыкулам 26.1 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях, неяўка на прызыўныя мерапрыемствы без сур’ёзных падстаў, а таксама невыкананне ўказанняў аб тэрмінах, вызначаных законам, пры ўмове, што гэта не перашкодзіла выкананню рашэнняў прызыўной камісіі або ваеннага камісара па пытанні выканання воінскіх абавязкаў, лічыцца парушэннем адміністрацыйнага заканадаўства.
Калі вы не паведамляеце аб законных прычынах сваёй адсутнасці па выкліку, гэта не з’яўляецца аўтаматычным пацверджаннем парушэння. Адміністрацыйны орган абавязаны вызначыць адсутнасць важкіх падстаў для неяўкі. Няведамленне аб прычынах не раўназначна іх неіснаванню або вашай непарушнай віне.
Таму да адміністрацыйнай адказнасці асобы прыцягваюцца толькі ў выпадку, калі неяўка не перашкаджала прыняццю або рэалізацыі рашэння прызыўной камісіі або камісара. У іншым выпадку можа ісці гаворка аб крымінальна каральным дзеянні. У сілу часткі 2 артыкула 2.2 КоАП гэта правапарушэнне адносіцца да катэгорыі правіннасцей. Яго здзяйсненне цягне штраф у памеры да пяці базавых велічынь.
Звяртаем увагу, што асоба, якая здзейсніла адміністрацыйную правіннасць, вызваляецца ад адміністрацыйнай адказнасці з вынясеннем папярэджання, калі:
яна прызнала факт правапарушэння і выказала згоду на вызваленне ад адміністрацыйнай адказнасці з вынясеннем папярэджання;
на працягу года да здзяйснення адміністрацыйнай правіннасці не атрымлівала адміністрацыйнага спагнання і не вызвалялася ад адміністрацыйнай адказнасці ў адпаведнасці з артыкуламі 8.3 або часткай 1 артыкула 9.3 КоАП за такое ж парушэнне (частка 1 артыкула 8.3 КоАП).
Крымінальнае пакаранне за ўхіленне ад прызыву
1. Ухіленне ад мерапрыемстваў па прызыву на ваенную службу па мабілізацыі.
Згодна з заўвагай да арт. 435 КК, прызыўнік, рэзервіст або ваеннаабавязаны, якія ўпершыню здзейснілі дзеянні, прадугледжаныя ч. 1 арт. 435, ч. 1 арт. 436, арт. 437 КК, могуць быць вызвалены ад крымінальнай адказнасці, калі зробленае стала следствам спалучэння цяжкіх абставін. З заўвагі вынікае, што вызваленне ад крымінальнай адказнасці не з’яўляецца абавязковым, а магчымым па меркаванні суб’екта, упаўнаважанага прымаць рашэнне.
Характэрна, што ў якасці ўмовы для вызвалення ад крымінальнай адказнасці не прадугледжваецца яўка з павіннай, добраахвотнае паведамленне праваахоўным органам аб ухіленні, садзейнічанне ў выкрыцці сябе ў здзяйсненні злачынства.
У крымінальным законе не канкрэтызуецца, што маецца на ўвазе пад спалучэннем цяжкіх абставін. Аднак зыходзячы з літаральнага тлумачэння норм, гаворка павінна ісці не пра адну, а пра некалькі адначасова існуючых сітуацый, кожная з якіх мае значны негатыўны характар. Пры гэтым названыя абставіны фармальна не павінны перашкаджаць выкананню воінскага абавязку.
3. Ухіленне ад яўкі на зборы (заняткі).
За ўхіленне рэзервіста або ваеннаабавязанага ад яўкі на зборы (заняткі) крымінальную адказнасць прадугледжвае арт. 436 КК. Суб’ект злачынства спецыяльны — рэзервісты (ужо прызваныя на службу ў рэзерве) і ваеннаабавязаныя.
Ваенныя зборы — від воінскай службы, які ўяўляе сабой выкананне воінскага абавязку шляхам:
- падрыхтоўкі для прызначэння на вышэйшыя воінскія пасады;
- удасканалення ведаў у ваеннай галіне і засваення новых відаў узбраення і ваеннай тэхнікі;
- падрыхтоўкі спецыялістаў, неабходных для камплектавання Узброеных Сіл і іншых воінскіх фарміраванняў на ваенны час, абслугоўвання ўзбраення і ваеннай тэхнікі недатыкальнага запасу, удзелу ў мерапрыемствах па праверцы баявой і мабілізацыйнай гатоўнасці воінскіх частак, ваенных камісарыятаў, іншых арганізацый Узброеных Сіл, а таксама іншых воінскіх фарміраванняў (абз. 17 ч. 1 арт. 1 Закона аб воінскай службе).
Спецыяльныя зборы — від воінскай службы, які заключаецца ў выкананні воінскага абавязку шляхам удзелу ў мерапрыемствах па ліквідацыі надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару (абз. 18 ч. 1 арт. 1 Закона аб воінскай службе). Па вырашаных задачах ваенныя зборы падпадзяляюцца на:
- вучэбныя;
- праверачныя — зборы па праверцы мабілізацыйнай гатоўнасці воінскіх частак і іншых воінскіх фарміраванняў (п. 3 Палажэння аб зборах).
На ваенныя і спецыяльныя зборы прызываюцца ваеннаабавязаныя, якія не маюць адтэрміноўкі ад прызыву на ваенную службу па мабілізацыі (п. 9 Палажэння аб зборах). Апавяшчэнне ваеннаабавязанных, прызваных на ваенныя і спецыяльныя зборы (за выключэннем праверачных) ажыццяўляецца загадзя ў працэсе вывучэння і адбору кандыдатаў. Позвы з указаннем тэрмінаў яўкі ў ваенны камісарыят уручаюцца не пазней чым за 10 дзён да пачатку збораў (п. 17 Палажэння аб зборах).
Пачаткам праходжання ваенных або спецыяльных збораў ваеннаабавязаныя лічыцца дзень яўкі ў ваенны камісарыят або ў кіраванне КДБ па вобласці для адпраўкі да месца правядзення збораў (п. 20 Палажэння аб зборах). Парадак і тэрміны прыбыцця рэзервіста на чарговыя заняткі і вучэбныя зборы вызначае камандзір воінскай часткі згодна з п. 34 Палажэння аб парадку праходжання службы ў рэзерве.
Частка 2 арт. 436 КК прадугледжвае адказнасць за ўхіленне рэзервіста або ваеннаабавязанага ад яўкі на зборы (заняткі), здзейсненае шляхам наўмыснага прычынення сабе цялеснага пашкоджання, альбо імітацыі захворвання, альбо падробкі дакументаў або іншага падману.
4. Ухіленне ад воінскага ўліку.
Воінскі ўлік — дзяржсістэма ўліку і аналізу прызыўных і ваеннаабавязных рэсурсаў. Воінскаму ўліку падлягаюць усе прызыўнікі і ваеннаабавязаныя. Артыкул 437 КК прадугледжвае адказнасць за ўхіленне прызыўніка або ваеннаабавязанага ад воінскага ўліку.
Згодна з п. 12 Палажэння аб воінскім уліку грамадзяне, якія падлягаюць воінскаму ўліку, выконваюць абавязкі, устаноўленыя арт. 18 Закона аб воінскай службе, а таксама патрабаванні, што змяшчаюцца ў позве (накіраванні), мабілізацыйным прадпісанні. Адна з такіх абавязкаў — яўка ў вызначаны час і месца па выкліку (позве) ваеннага камісарыята (абасобленага падраздзялення) па месцы жыхарства, органа дзяржбяспекі або іншага органа, які ажыццяўляе воінскі ўлік.
Апавяшчэнне грамадзян аб яўцы для праходжання прыпіскі ажыццяўляецца ў адпаведнасці з рашэннямі, якія прымаюцца ў мясцовых выканаўчых і распарадчых органах. Тэрміны яўкі ўказваюцца ў персанальных позвах, якія ўручаюцца пад роспіс арганізацыямі, што ажыццяўляюць эксплуатацыю жыллёвага фонду і (або) аказваюць жыллёва-камунальныя паслугі, мясцовымі органамі ўлады, якія вядуць воінскі ўлік, установамі адукацыі не пазней за 2 дні да вызначанага тэрміну яўкі (ч. 1 п. 22 Палажэння аб воінскім уліку).
Грамадзяне, якія выклікаюцца для праходжання прыпіскі, абавязаны прыбыць на прызыўны пункт у тэрмін, указаны ў позве, пры гэтым мець пры сабе дакумент, які сведчыць асобу, іншыя дакументы, указаныя ў позве, і неабходныя для афармлення асабістай справы прызыўніка (п. 26 Палажэння аб воінскім уліку).
Военнаабавязаныя, падлягаючыя воінскаму ўліку ў УКДБ, абавязаны выконваць патрабаванні, выкладзеныя ў позве (накіраванні) органаў дзяржбяспекі або мабілізацыйным прадпісанні; з’яўляцца ў вызначаныя час і месца па выкліку (позве), маючы пры сабе ваенны білет (часовае пасведчанне), пашпарт грамадзяніна Рэспублікі Беларусь альбо ідэнтыфікацыйную карту, вадзіцельскае пасведчанне на права кіравання транспартным сродкам (п. 7 Палажэння аб воінскім уліку ў органах дзяржбяспекі).
Неабходна адрозніваць разглядаючы склад злачынства і склад адміністрацыйнага правапарушэння, адказнасць за якое прадугледжвае ч. 1 арт. 26.3 КоАП (парушэнне абавязкаў па воінскім уліку). Адміністрацыйная адказнасць будзе наступаць, калі парушэнне не пацягнула наступстваў у выглядзе непастаноўкі на воінскі ўлік.